«Σαν σήμερα…», 80 χρόνια πριν

Μερικά στοιχεία

Κατά την διάρκεια του Β’ παγκοσμίου πολέμου η επιχείρηση των γερμανικών δυνάμεων για την κατάληψη της Ελλάδας, τον Απρίλιο του 1941, βασίστηκε σε μεγάλο βαθμό στην πολεμική τους αεροπορία. “Με διαδοχικές αεροπορικές επιδρομές χτύπησαν και καταβύθισαν 120 περίπου ελληνικά σκάφη που βρίσκονταν σε ελληνικά χωρικά ύδατα, συμπεριλαμβανομένου του συνόλου του ελληνικού επιβατηγού στόλου, ακόμη και πέντε πλοίων που χρησιμοποιούνταν ως πλωτά νοσοκομεία. Μόλις τέσσερα επιβατηγά πλοία διασώθηκαν, τα οποία πρόλαβαν να διαφύγουν στη Μέση Ανατολή” (www.greekshippingmiracle.org).

Το σύνολο των βυθίσεων πλοίων στις ελληνικές θάλασσες για την περίοδο του Β’ παγκοσμίου πολέμου, τα οποία περιγράφονται στο έργο του Χρήστου Ντούνη (1997, 2000), ξεπερνάει τα 1000. O Οργανισμός Ανελκύσεων Ναυαγίων (ΟΑΝ) σε απογραφή του έργου του το 1948, αναφέρει ότι ανέλκυσε ή διέλυσε περισσότερα από 200 ναυάγια, εκκαθαρίζοντας κατά τα 9/10 τους μεγάλους λιμένες και αποδίδοντας στην εμπορική ναυτιλία παραπάνω από 150 πλοία (Θωκταρίδης και Μπιλάλης, 2017). Βάσει του πρόσφατου Δελτίου Τύπου του ΥΠΠΟΑ, περιγράφονται οι ονομασίες και οι θέσεις 91 ναυαγίων που “ανήκουν σε μεταλλικά πλοία και αεροσκάφη τα οποία βυθίστηκαν από το 1868 έως και το 1970 – τα περισσότερα από την περίοδο του Β Παγκοσμίου Πολέμου” (www.culture.gov.gr) – 44 πλοία και 17 αεροσκάφη είναι αυτά που βυθίστηκαν κατά το διάστημα 1940-1945.

Ανάληψη δράσης

Η περιγραφή του «αποδεκατισμού της ναυτιλίας»[1] που συνέβη εκείνη την περίοδο, επιχειρείται με την παράθεση βασικών στοιχείων για τις απώλειες πλοίων σε χρονολογική σειρά – ανά ημέρα. Στον αντίποδα των περιορισμών που ισχύουν για την επίσκεψη στα συγκεκριμένα βυθισμένα μνημεία (με «οργανωμένες και καθοδηγούμενες καταδύσεις»), η διαδικτυακή παρουσίαση των διαθέσιμων δεδομένων επιτρέπει την ελεύθερη διάδοση της σχετικής γνώσης ως ένα ενιαίο σύνολο. Η συγκεκριμένη δράση της Ομάδας Εναλίων Αποτυπώσεων (ΟΕΑ) αποσκοπεί στον εμπλουτισμό της πληροφορίας για τα πλοία που βυθίστηκαν την συγκεκριμένη περίοδο, καλώντας όσους επιθυμούν να συμπληρώσουν με επιπλέον στοιχεία που τυχόν διαθέτουν, τα κενά των 80 χρόνων που μεσολάβησαν. Σύμφωνα με τα στοιχεία της ΟΕΑ (βλ. “Ναυάγια του Β’ΠΠ στις Ελληνικές Θάλασσες“), από την έναρξη του Β’ παγκοσμίου πολέμου μέχρι και το 1940 βυθίστηκαν 38 σκάφη, ενώ το 1941 μόνον βυθίστηκαν 394 σκάφη – από τα οποία πάνω από τα μισά (211) τον πρώτα μήνα κατοχής της Ελλάδας από τις γερμανικές δυνάμεις.

Έτσι, η παράθεση των στοιχείων ξεκινάει για τις απώλειες πλοίων τον Απρίλιο του 1941, τα οποία θα παρουσιάζονται στο www.wreckhistory.com και στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης της ΟΕΑ. Η προοπτική είναι η δράση να συνεχιστεί μέχρι τον Οκτώβριο του 1944 (μήνα αποχώρησης των Γερμανών).

Σχετική Βιβλιογραφία

Ντούνης Χ., 1997. «Εις Μνήμην … » – Ναυτικοί και πλοία που χάθηκαν στο Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο. Α. Πτσιλός & Υιός Ο.Ε., Αθήνα. ISBN-960-7826-00-0

Ντούνης Χ., 2000. Τα Ναυάγια στις Ελληνικές Θάλασσες, 1900-1950. FINATEC-MULTIMEDIA Α.Ε., Αθήνα. ISBN-960-86590-5-1

Θωκταρίδης Κ., Μπιλάλης Α., 2017. Ανελκύοντας την ιστορία. Η εποποιΐα της ανέλκυσης ναυαγίων στην μεταπολεμική Ελλάδα. Κυριακίδης ΙΚΕ, Θεσσαλονίκη. ISBN-978-960-5991-73-9


[1]Στο τέλος του Πολέμου, ο υπό ελληνική σημαία στόλος είχε συρρικνωθεί σε 150 περίπου πλοία” (www.greekshippingmiracle.org).

Author: Kimon Papadimitriou

Kimon Papadimitriou, Dr Ing Rural and Surveying Engineering, is member of Laboratory Training Staff at the School of Rural and Surveying Engineering, Faculty of Engineering, Aristotle University of Thessaloniki. In 2015 he developed the PADI Underwater Survey Diver distinctive specialty training course. Subsequently, he was certified to teach the Wreck Detective training course.